Jubileuszowa sesja naukowa

Patron Teatru Miejskiego w Gdyni, Witold Gombrowicz, jest jednym
z najbardziej trans-offowych twórców w kulturze polskiej, nie tylko jako autor powieści „Trans-Atlantyk”, ale jako pisarz wyjątkowo i wybitnie transkulturowy, który w swoim dziele stale kwestionuje polonocentryzm (w spotkaniu z Europą), potem europocentryzm (w spotkaniu z Argentyną), a wreszcie i antropocentryzm w spotkaniu z światem animalnym: żuczkiem, krową, muchą…). Jest to również pisarz transgenderowy, który kwestionuje zarówno patriarchat jak i matriarchat, zarówno androcentryzm jak i feminocentryzm, destabilizując kulturowe stereotypy płci.
Sama Gdynia w definiowaniu ducha miejsca chętnie odwołuje się do formuły polskiego „okna na świat”. Gombrowicz i Gdynia to otwarcie polskiego doświadczenia na spotkanie z odmiennym rozumieniem kultury.
Sesja poświęcona będzie rozmaitym fenomenom transkulturowym
w dramacie i teatrze, od Witkacego po dramatopisarzy tworzących współcześnie.
Kuratorem naukowym sesji jest Pan Prof. dr hab. Zbigniew Majchrowski, Kierownik Zakładu Antropologii Literatury i Krytyki Artystycznej Uniwersytetu Gdańskiego.

Program:
godz. 11.00

Zbigniew Majchrowski
Trans-Polonia? Trzy zdania na początek

Janusz Margański
„Niedościgniony trans Gombrowicza”
O odrzucaniu i przeinaczaniu lekcji Gombrowicza we współczesnej polskiej kulturze

Małgorzata Dziewulska
„Ślub” na granicy historii

Grzegorz Niziołek
Między resentymentem a charyzmą.
Figura papieża w polskim teatrze lat sześćdziesiątych XX wieku

Jacek Kopciński
Człowiek transu czyli magnetofonowe sesje Mirona Białoszewskiego

Krystyna Duniec/Joanna Krakowska
TRANS-SFER. Dyskurs intymny w sferze publicznej

Dyskusja

godz. 15.00

Agata Chałupnik
„Ciało poety”. Różewicz i Pankowski wobec tradycji romantycznej

Robert Cieślak
Gdzie ukryły się „ambicje samicze” i czyją córką była Lilla Weneda?
Trans-misyjność teatru Anny Augustynowicz.

Stefan Ingvarsson
Transgresje i translatorskie wyzwania u Witolda Gombrowicza i Michała Witkowskiego

Monika Żółkoś
Gombrowicz w świecie zwierząt

Dyskusja

Agata Chałupnik – absolwentka Wiedzy o teatrze w Akademii Teatralnej w Warszawie, teatrolożka i kulturoznawczyni. Jest adiuntem w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książki Sztandar ze spódnicy. Zapolska i Nałkowska o kobiecym doświadczeniu ciała (2004), współautorka podręczników Antropologia widowisk (2005)
i Antropologia ciała (2008) oraz książki Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach (2008).

Robert Cieślak – literaturoznawca, teatrolog, medioznawca, dziennikarz, profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Zakładu Mediów i Komunikowania. Zainteresowania badawcze: poezja polska (XX i XXI wiek), pogranicza i korespondencje sztuk, kultura wizualna, historia i teoria teatru, teoria komunikacji, historia mediów i ich przemiany
w warunkach konwergencji. Opublikował m.in. Oko poety. Poezja Tadeusza Różewicza wobec sztuk wizualnych (1999); Pół wieku teatru lalek w Szczecinie. „Rusałka” – „Pleciuga” 1953-2003 (2004; wspólnie z Elżbietą Stelmaszczyk); Poezja wobec kryzysu władzy wzroku. Studia o słowie, obrazie i percepcji (2006) oraz jako redaktor: Retoryka ciała w dyskursie publicznym (2008); Teatr – miejsce uwodzenia (2010); Teatr wśród mód (w przygotowaniu).

Krystyna Duniec – pracownik naukowy Instytutu Sztuki PAN. Wykłada w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej i w Collegium Civitas w Warszawie. Zajmuje się historią teatru dwudziestego wieku i teatrem współczesnym. Autorka książek Kaprysy Prospera. Szekspirowskie inscenizacje Leona Schillera i monografię Jan Kreczmar. Grał jakby uczył. Wspólnie z Joanną Krakowską wydała zbiór esejów Soc i sex. Diagnozy teatralne
i nieteatralne (2009), nagrodzony w konkursie Fundacji Kultury.
Przygotowuje do druku książkę Mięso i krew. Ciało w teatrze współczesnym.

Małgorzata Dziewulska – pisarz teatralny, nauczyciel akademicki, reżyser. Pracowała w Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Narodowym i Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Autorka książek Teatr zdradzonego przymierza (1985) Artyści i pielgrzymi (1995), Inna obecność (2009).

Stefan Ingvarsson – tlumacz polskiej literatury na język szwedzki, publicysta dziennika “Aftonbladet” i pracownik wydawnictwa Norstedts. Opublikował w Szwecji między innymi przekłady prozy Witolda Gombrowicza (Opętani i Kosmos) oraz Michała Witkowskiego (Lubiewo). Współtworzył antologię polskiej poezji współczesnej 17 polska poeter (2003),
a także antologię polskiej poezji kobiecej Jag i första och sista person – tjugo polska kvinnliga poeter (2008).

Jacek Kopciński – literaturoznawca, krytyk literacki i teatralny. Pracuje w Instytucie Badań Literackich, jest profesorem na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, gdzie kieruje Katedrą Badań nad Teatrem i Filmem, i redaktorem naczelnym miesięcznika „Teatr”. Jest autorem monografii Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną osobność Mirona Białoszewskiego (Warszawa 1997) oraz Nasłuchiwanie. Sztuki na głosy Zbigniewa Herberta (Warszawa 2008), tomu szkiców i rozmów teatralnych Którędy do wyjścia? (Warszawa 2002), a także podręcznika Przeszłość to dziś do nauki literatury XX wieku i współczesnej
w liceum (Warszawa 2004 i kolejne wydania). W swoich pracach łączy zainteresowania współczesną poezją, dramatem i teatrem. Publikuje w „Pamiętniku Literackim”, „Dialogu”, „Tekstach Drugich” i „Teatrze”.

Joanna Krakowska – pracuje w Instytucie Sztuki PAN, kieruje działem eseistyki miesięcznika Dialog, jest współwłaścicielką Oficyny Wydawniczej Errata. Autorka artykułów
i esejów o teatrze współczesnym, redaktorka kilku książek z zakresu historii i teorii teatru. Wspólnie z Krystyną Duniec wydała książkę Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne (2009), nagrodzoną w konkursie Fundacji Kultury. Ostatnio w wydawnictwie WAB złożyła do druku obszerną monografię Mikołajska. Teatr. PRL.

Zbigniew Majchrowski – profesor zwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego, pracuje w Instytucie Filologii Polskiej, kieruje Zakładem Antropologii Literatury i Krytyki Artystycznej. Jest autorem książek: „Poezja jak otwarta rana…” Czytając Różewicza (1993), Gombrowicz i cień Wieszcza oraz inne eseje o dramacie i teatrze (1995), Cela Konrada. Powracając do Mickiewicza (1998), Różewicz (2002), Mickiewicz i wiek dwudziesty (2006). Redaktor prac zbiorowych, m.in. Balsam i trucizna. 13 tekstów o Mickiewiczu (1993), Od Shakespeare’a do Szekspira (1993), Świat według Themersonów. Szkice do portretu (1994), Mickiewicz – sen
i widzenie (2000), Dramat polski. Interpretacje (2001), Księga Janion (2007). Współautor serii „Transgresje”, z Marią Janion redagował tom Odmieńcy (1982).

Janusz Margański – niezależny tłumacz i literaturoznawca. Przetłumaczył kilkadziesiąt książek z zakresu filozofii, teorii literatury i filmu (m.in J. Derrida, R. Rorty, P. Ricoeur, G. Deleuze) oraz literatury pięknej (klasyki – m. in. M. Proust, oraz współczenej prozy – D. Mitchell). Za przekłady uhonorowany został Nagrodą Literatury na Świecie (1996). Jest autorem kilku adaptacji scenicznych oraz baśni scenicznej przygotowywanej jako musical
jednym z warszawskich teatrów. Współredaguje wydanie krytyczne Dzieł Witolda Gombrowicza. Jest autorem książek: Gombrowicz – wieczny debiutant (2001) oraz Geografia pragnień. Opowieści o Gombrowiczu (2005). Na podstawie jego scenariusza Greg Zgliński kręci film Wymyk.

Grzegorz Niziołek – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, redaktor naczelny „Didaskaliów”. Autor książek: Sobowtór i utopia. Teatr Krystiana Lupy (1997), Sny, komedie, medytacje (2000), Ciało i słowo. Szkice o teatrze Tadeusza Różewicza (2004), Warlikowski. Extra ecclesiam (2008). Ostatnio ukazał się tom zbiorowy 20-lecie. Teatr polski po 1989, którego jest współredaktorem.

Monika Żółkoś – adiunkt w Zakładzie Antropologii Literatury i Krytyki Artystycznej
w Instytucie Filologii Polskiej UG. Autorka książki Ciało mówiące. „Iwona, księżniczka Burgunda” Witolda Gombrowicza. Publikje w „Dialogu”, „Teatrze”, „Didaskaliach” oraz
w pracach zbiorowych.